Dette skjer i kroppen når du får panikk
Mange kjenner på ubehag i møte med høgde, mørke eller edderkoppar. Men for nokre blir frykta så sterk at den styrer livet. Då snakkar vi om ein fobi.
– Fobi er ei angstliding. Fobi kan bety å vere redd for ein bestemt situasjon eller ein bestemt ting. Vi kallar det i diagnose-samanheng, spesifikk fobi. Det å vere redd farlege situasjonar er heilt avgjerande for å overleve som art, seier spesialpsykolog Vidar Myklebust ved studentsamskipnaden ved Høgskulen Volda.
Ein vanleg lidelse
Fobiar er vanleg å ha. Ifølgje Myklebust er det til ei kvar tid omkring åtte prosent av befolkninga som har fobi. 11 til 12 prosent av oss er kvalifiserte for ein sånn diagnose.
– Samla sett er det omkring 1 av 10 som har ei form for fobi, seier han.
– Kva skjer med kroppen i møte med frykta?
– Kroppen gjer seg klar for å handtere det farlege, altså det vi tenkjer er farleg. Hjertefrekvensen aukar og pusten aukar. Det skjer fordi kroppen sender energi til musklane.
Dei tre naturlege panikkangst-reaksjonane kroppen reagerer med er å rømme, kjempe eller fryse til.
– Kroppen reagerer slik for at vi skal kunne fysisk kjempe for livet.
Slik kan ein få hjelp
Mange lever med fobiane sine resten av livet.
– Det er to hovudgrunnar til det. Den eine er at det ikkje øydelegg kvardagen til den det gjeld. Den andre er dersom ein vel å gå i behandling, så er det ofte tøft å gå gjennom.
Myklebust fortel at eksponering er det mest effektive behandlinga.
– Ein kan jobbe med ufarleggjere situasjonen tankemessig. Men eksponeringsterapi er viktigast. Du må eksponere deg for situasjonen, seier han.
Dersom du har klaustrofobi, er det ikkje nok å stå i eit trangt rom i nokre sekund. Det gjer vondt verre.
– Skal du utsette seg for fobien din, må du stå i det over lenger tid. Ved å stresse seg gjennom situasjonen sendast det signal til kroppen om at det er farleg, seier Myklebust.
Han legg til at det beste ein gjer er å stå i det til ein føler ein har kontroll over frykta.
– Ein må starte i det forsiktige, men vér lengst mogleg i det kvar gang, til du føler du har kontroll.
Høyr reporteren sin fobi i reportasjen. Ho trur ho har havfobi, og prøver å bekjempe frykten ved hjelp av eksponering.
